Hiernaast zie je een gedeelte van een kaart van Nederland met kleuren die lopen
van rood via enkele tussenkleuren naar blauw. En zelfs op dit stukje valt het al op
dat de spreiding van die kleuren over Nederland niet gelijkmatig is.
De volledige kaart geeft weer in welke mate het project de-Bibliotheek-Op-School (afkorting: DBOS) in de verschillende delen van het land wortel heeft geschoten.
En daarop springt één structureel verschil sterk in het oog.
Deze blog gaat over de oorzaken van dit verschil.
Als je niet weet wat DBOS is, kijk dan eerst in het menu naar de pagina DBOS.
Je kunt het kaartje vergroten door erop te klikken. Op het kaartje geldt: blauw = DBOS en rood = geen DBOS.
De volledige kaart laat een duidelijke scheiding zien tussen het westen en het oosten van het land.
Of, beter geformuleerd: tussen 'de Randstad' en 'de provincie'.
Vooral Groningen, Drenthe en Friesland kleuren blauw, terwijl de rode gebieden te vinden zijn bij de grote steden in het westen.
Is dit toeval? Of zijn er ook maatschappelijk-culturele oorzaken aan te wijzen?
Het ligt natuurlijk voor de hand te denken aan een verschil in zelfbeeld tussen de twee gebieden. De Randstad zou zich willen onderscheiden van de provincie, waar DBOS juist sterk vertegenwoordigd is. Toch is deze gedachte niet erg aannemelijk, omdat er niet door verklaard wordt waarom DBOS in de provincie zo sterk aanwezig is.
Een andere, meer aannemelijke verklaring is, dat het verschil tussen de Randstad en de provincie een gevolg is van een gemiddeld lager onderwijsniveau in de zogenaamde leegloopgebieden. Gemeenten daar vinden leesbevordering via DBOS een goede zaak, terwijl de grote steden met hun veelheid aan bibliotheekvoorzieningen DBOS overbodig vinden.
Beide verklaringen zijn slechts speculaties. Voor zover ik heb kunnen zien, is naar de oorzaken van de geconstateerde tweedeling geen recent, gedegen onderzoek gedaan. Dus daar is nog het wachten op.
Nawoord
Het is ook mogelijk dat de tweedeling helemaal niet een diepere maatschappelijk-culturele oorzaak heeft, maar louter een gevolg is van (vier) praktische bezwaren die zijn ingebracht door de bibliotheken van met name Den Haag, Amsterdam en Utrecht.
1. Het uitrollen van DBOS zou te duur zijn.
2. De band van de kinderen met de bibliotheek zou verloren gaan.
3. Sommige wijkbibliotheken zouden verdwijnen, waardoor ook andere gebruikers in de kou zouden komen te staan.
4. De bijdrage voor het uitrollen van DBOS (€ 45 per leerling per jaar, op te brengen door de school, de bibliotheek en de gemeente)
zou meestal niet beschikbaar komen.
En dat zijn toch bezwaren die minstens voor een deel hout snijden!
Als je dit artikel ook waardevol voor een ander vindt, deel het dan via de social-media-knoppen in de footer.
En als je op de hoogte wilt blijven van nieuwe blogs, volg mij dan op Twitter via de knop: